دیابت بیمزه (به انگلیسی: diabetes insipidus) یک اختلال نادر در سیستم هورمونی است که در آن اغلب کمبود هورمون آنتیدیورتیک (ضدادراری) (ADH) که به طور طبیعی از غده هیپوفیز ترشح میشود را داریم . این اختلال هیچ ارتباطی با افزایش قند خون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت مشابهت دارد . این کمبود میتواند به علل زیر ایجاد شود: صدمه به سر که منجر به آسیب رسیدن غده هیپوفیز شود، تومور غده هیپوفیز، سایر تومورهای مغزی که به غده هیپوفیز فشار وارد آورند، عفونت مغز مثل آنسفالیت یا مننژیت، یکی از عوارض شایع پس از جراحی هیپوفیز، خونریزی درون جمجمه، آنوریسم (بیرونزدن دیواره رگها) . سایر علل دیابت بی مزه بیماری کلیه ( دیابت نوروژنیک که کلیه به هورمون ADH پاسخ نمیدهد ) و حاملگی (که جفت وازوپرسیناز ترشح می کند) و Dipsogenic (که نقص در هیپوتالاموس است) می باشند .
علایم بیماری
تشنگی زیاد، دفع مقدار زیادی ادرار رقیق و بدون رنگ (تا ۱۵ لیتر در روز)، خشکی دستها، یبوست و پرنوشی .
اقدامات آزمایشگاهی تشخیصی مثل آزمایش محرومیت از آب برای تعیین سطح هورمون ضدادراری . در این بیماری یا سطح ADH در خون کم شده است ( و در شرایط تشنگی نیز افزایش نمییابد) یا پاسخ کلیوی به این هورمون وجود ندارد .
درمان
دسموپرسین که آنالوگ شیمیایی وازوپرسین (ADH) میباشد برای درمان استفاده میشود . این دارو به صورت اسپری بینی مصرف می شود.درمان شامل کنترل تعادل آب و الکترولیت و پیشگیری از کمآبی و نیز شناسایی و رفع علت دیابت بیمزه است. کاربامازپین نیز مفید است . اگر مشکل از کلیه باشد ( دیابت بی مزه نفروژنیک) دسموپرسین بی فایده است و از دیورتیکها مانند هیدروکلروتیازید باید سود جست .